Zo voorkom je dus een jetlag wanneer je naar een andere tijdzone gaat
Laat de angst voor een jetlag de opwinding van het reizen niet overschaduwen.
Hand omhoog als je het gevoel kent: uitgeput uitstappen na een lange vlucht, zware benen, en het gevoel dat je midden in de terminal wilt neerploffen om even je ogen dicht te doen. Reizen lijkt vaak al je energie op te slurpen, vooral als je meerdere tijdzones doorkruist. Dit fenomeen staat bekend als jetlag, ofwel het tijdsverschil-syndroom.
Volgens de Mayo Clinic is jetlag een tijdelijke slaapstoornis die ontstaat wanneer je snel door verschillende tijdzones reist. Je biologische klok – ook wel circadiaan ritme genoemd – blijft ingesteld op de oude tijdzone wanneer je je al in een andere tijdzone bevindt. Dit zorgt voor een gebrek aan synchronisatie tussen je lichaam en de nieuwe tijdzone. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is jetlag niet simpelweg een gevolg van slaapgebrek, maar van een mismatch tussen je lichaam en de nieuwe tijdzone.
Oorzaken van vermoeidheid door jetlag
Uitdroging
De lucht in het vliegtuig is extreem droog, voornamelijk door de hoogte en het luchtfiltersysteem dat niet dezelfde luchtvochtigheid behoudt als op de grond. Combineer dit met cafeïne- of alcoholhoudende dranken – bekende oorzaken van uitdroging – en je huid en ogen kunnen droog aanvoelen. Dit kan zelfs hoofdpijn, vermoeidheid of duizeligheid veroorzaken.
Hoogte en cabine druk
Je lichaam moet zich snel aanpassen aan een hoogte van 11.000 meter. Hoewel de cabine onder druk staat om dit effect te verminderen, is de druk niet gelijk aan zeeniveau, maar eerder aan een hoogte van 1.800-2.400 meter, vergelijkbaar met een kleine berg. Hierdoor is de lucht ijler, wat betekent dat er minder zuurstof is. Moderne cabines zijn wel verbeterd, maar je kunt nog steeds last krijgen van een opgeblazen gevoel of oorpijn. Volgens wetenschappers veroorzaakt de veranderde druk ook uitzetting van lucht in de maag en darmen, wat ongemak kan geven.
Stress
Het lijkt eenvoudig: in een stoel zitten en wachten tot je aankomt. Maar in de praktijk is dit allesbehalve ontspannend. De stress begint al bij het op tijd op de luchthaven zijn, lange wachtrijen bij de beveiliging, het juiste gate vinden, bagage organiseren, en omgaan met de drukte van duizenden reizigers. Uiteindelijk zit je ook nog eens urenlang in een krappe stoel.
Blootstelling aan bacteriën
Hoewel moderne luchtfiltersystemen in vliegtuigen veel bacteriën en virussen eruit filteren, loop je nog steeds risico door medepassagiers of oppervlakken op de luchthaven. Je kunt ziek worden door mensen die hoesten, niezen of simpelweg in jouw buurt ademen.
Hoe jetlag voorkomen?
Bereid je lichaam voor op de nieuwe tijdzone
Dr. Colin Espie, slaapspecialist aan de Universiteit van Oxford, raadt aan om je slaapritme enkele dagen voor vertrek aan te passen. Voor oostwaartse reizen adviseert hij: “Eet avondmaaltijden, ga slapen en zet je wekker elke dag een uur eerder.” Voor westwaartse reizen doe je dit juist later. Na aankomst kun je het beste overdag actief blijven en pas gaan slapen wanneer het donker is.
Slaap tijdens nachtvluchten
Veel lange vluchten vertrekken ’s nachts en komen ’s ochtends aan. Een goede nachtrust in het vliegtuig is daarom essentieel, maar dat is niet altijd gemakkelijk. Dr. Neil Kline van de Amerikaanse Slaapvereniging stelt voor om oogmaskers en oordoppen te gebruiken om storingen te minimaliseren. “Sommige mensen overwegen melatonine”, voegt hij eraan toe, hoewel het effect ervan nog wordt onderzocht.
Kies slimme voeding
Een uitgebalanceerde maaltijd met voldoende eiwitten, gezonde vetten en complexe koolhydraten, zoals zoete aardappelen of quinoa, kan je lichaam helpen zich beter aan te passen na een vlucht. Voedingsdeskundige Shira Lenchewski waarschuwt om de verleidelijke wijn te laten staan. “Veel mensen denken dat alcohol helpt om te slapen, maar het stimuleert je lichaam juist,” zegt ze. Als alternatief kun je een lichte snack nemen, zoals kersen (een natuurlijke bron van melatonine), of een kopje kamille- of muntthee drinken.
Herstel na landing
Wat je doet na aankomst heeft een grote invloed op hoe snel je aan de nieuwe tijdzone gewend raakt. Sporten helpt belangrijke neurotransmitters, zoals serotonine en neuropeptide Y, te activeren. Dit zijn cruciale stoffen die je humeur, eetlust en hormonale functies reguleren. Persoonlijke trainer Lee Mullins raadt aan: “Als je ’s ochtends aankomt, doe dan meteen aan lichaamsbeweging om je biologische klok opnieuw in te stellen en je energieniveau te verhogen.” Bij avondvluchten is rust en slaap het doel.
Het geheim van een stralende huid ondanks jetlag
De combinatie van droge cabine-lucht, drukverschillen en vermoeidheid kan je huid uitdrogen en dof maken. Laat make-up tijdens de vlucht achterwege, maar gebruik wel een beschermend serum en een voedende crème om je huid gehydrateerd te houden.
Foto: Dispatch, Getty Images, @nayoungkeem
