Een interview met Iris van Herpen over de tentoonstelling bij MAD

Op nog geen 40-jarige leeftijd is Iris van Herpen de hoofdrolspeler van een grote tentoonstelling in het Musée des Arts Décoratifs, "Sculpting the Senses" (tot 28 april 2024). Het is zeker niet de eerste keer dat haar kleding, die lijkt te zijn ontsnapt uit sciencefictionfilms of sprookjesboeken, gemaakt van water, kristal, fotonische deeltjes, tegelijkertijd zo emotioneel en technologisch, wordt tentoongesteld in een museum, van de Met's tentoonstelling "Manus X Machina" tot het Victoria & Albert's "Alice Curiouser and Curiouser". Maar een retrospectief die volledig is gericht op een levende ontwerper is een erkenning die het MAD (zelfs in zijn vorige vorm als Musée de la Mode et du Textile) tot nu toe alleen aan Yamamoto in 2005, Dries Van Noten in 2014, Martin Margiela in 2018, Thierry Mugler in 2021 had toegekend. En als we het over gender willen hebben, is Rei Kawakubo bij het Met de enige hedendaagse vrouwelijke ontwerper die het onderwerp is geweest van een monografische tentoonstelling.

Na een stage bij Alexander McQueen richtte Van Herpen haar eigen modehuis op in 2007, op 23-jarige leeftijd, waarbij ze ambacht en innovatie, vrouwelijke empowerment en milieubewustzijn combineerde. Door Harold Koda (voormalig hoofd van het Anna Wintour Costume Center bij het Met) gedefinieerd als "een conceptuele kunstenaar wiens medium kleding is", heeft de ontwerper altijd benadrukt hoe belangrijk haar klassieke dansachtergrond is in haar werk: "Dans heeft me aangespoord om ook de ruimte rond het lichaam te overwegen, zoals een danser zou doen: mijn werk is om een driedimensionale choreografie van microbewegingen in een jurk te transformeren", vertelde ze me in een eerdere interview. De tentoonstelling, een diepe duik in haar ingewikkelde creatieve proces, combineert meer dan 140 kledingstukken en accessoires die zijn vervaardigd in het atelier in Amsterdam met hedendaagse kunst en natuurlijke elementen. De route van de tentoonstelling is opgebouwd uit negen thematische gebieden, beginnend bij "Water and Dreams", omdat water, als element en in zijn symbolische betekenis als oorsprong van het leven, aan de basis ligt van veel van haar kledingstukken en een terugkerend element is in haar shows.

Het laatste werk van Van Herpen, de collectie "Carte Blanche", wordt vergezeld door kunstwerken van verschillende kunstenaars. De tentoonstelling toont niet alleen de affiniteit van Van Herpen met kunst en thema's, maar bevat ook werken van kunstenaars waarmee ze heeft samengewerkt voor haar collecties. Iris van Herpen, bekend om haar unieke esthetiek en grensverleggende modeshows, wordt met deze tentoonstelling erkend als een opmerkelijke figuur in de modewereld. Zo inspirerend. Dat vonden onze collega's in Italië ook, die met haar in gesprek gingen:

L'OFFICIEL: Hoe is deze tentoonstelling tot stand gekomen?

Iris Van Herpen: Het is een multidisciplinaire tentoonstelling die mode, kunst, wetenschap samenbrengt, ontstaan uit een zeer lang gesprek met een curator, Cloé Pitiot, die mijn werk zeer goed kende. De ideeën die we uiteindelijk hebben geselecteerd, zijn van ons beiden en van assistent-curator Louise Curtis. Samen hebben we onder meer gewerkt aan de archieven van het MAD en andere Parijse musea, en die van de Embassy of the Free Minds in Amsterdam.

L'O: Kun je me een concreet voorbeeld geven van jullie werkwijze?

IVH: Er is een Koreaanse kunstenaar, U-ram Choe, die me lange tijd heeft geïnspireerd en die ik graag in de sectie New Nature had willen introduceren. Helaas was hij op dat moment bezig met het opzetten van zijn eigen tentoonstelling, dus kon hij ons niets uitlenen. Cloé stelde me vervolgens een duo Japanse kunstenaars voor, Collective Mé, werkzaam in de kinetische kunst. Ik dook in hun werk en daaruit zijn twee lichtinstallaties ontstaan voor de tentoonstelling.

L'O: De tentoonstelling bood de gelegenheid om terug te kijken op jouw 16 jaar van creaties. Vanuit het perspectief van het definiëren van thematische trajecten, welke jurken zou je als opvallend beschouwen?

IVH: Voor mij zijn ze allemaal met elkaar verbonden. Ik zou zeggen dat de Water Dress het startpunt is. Niet voor niets heb ik de eerste twee secties van de tentoonstelling gewijd aan water, omdat het een fundamenteel element is voor mijn werk en de oorsprong van het leven vertegenwoordigt. Dan hebben we het over de top Crystallization uit 2010, mijn eerste creatie gemaakt met een 3D-printer. Deze staat ook op de cover van de catalogus omdat het het begin markeerde van mijn samenwerking met architecten en wetenschappers (in dit geval met architect Daniel Widrig en MGX by Materialise). Het stuk is verworven door het MAD. En de modellen Skeleton en Cathedral (gemaakt in samenwerking met Isaie Bloch, de eerste in 3D-geprint nylon en verworven door het MET, het Cathedral dress in 3D-geprint polyamide en bedekt met een galvanische koperen laag om op verbrand hout te lijken).

L'O: Hoe ontstaan je collecties?

IVH: Op chaotische wijze, met veel experimenten met materialen en vervolgens op modellen. Ik werk aan verschillende stukken tegelijk, omdat elk zijn eigen ritme heeft en er een pauze nodig is voordat je de laatste fase van de kledingproductie ingaat.

L'O: Je werkt al jaren samen met Bjork, en steeds meer beroemdheden, van Beyoncé tot Jennifer Lopez tot Cate Blanchett, dragen jouw outfits tijdens hun tours en video's of op de rode loper. Een ideale manier, vooral op het podium, om de theatrale aspecten en beweging van jouw creaties volledig tot hun recht te laten komen.

IVH: Ik vind het geweldig om op maat gemaakte modellen te maken met artiesten die ik bewonder, maar als er geen tijd is, gebruiken we bestaande looks uit het archief.

L'O: Het MAD heeft ook jouw atelier gerecreëerd.

IVH: Elke collectie vereist veel experimentatie. Ik heb een archief met honderden monsters die het resultaat zijn van jaren van experimenten, en het was zeer stimulerend om ze voor de tentoonstelling te herontdekken, als het herontdekken van een dagboek van de evolutie van mijn vakmanschap. Veel daarvan zijn niet gebruikt; ik was ze zelfs vergeten, en ze zouden het startpunt kunnen worden voor toekomstige creaties.

L'O: Hoe heb je ervoor gekozen om jezelf te presenteren in de tentoonstellingscatalogus? Heb je zelf een tekst geschreven?

IVH: Nee, maar er is een uitgebreid interview met Hans Ulrich Obrist, een belangrijke tekst van de curator, en Tilda Swinton heeft een prachtig stuk geschreven...

LOI: Hoe blijf je op de hoogte van ontwikkelingen in kunst en wetenschap?

IVH: Ik doe veel online onderzoek, bezoek veel technologie-instituten en kan vertrouwen op meldingen van een buitengewoon netwerk van kunstenaars, architecten en wetenschappers.

L'O: Voor een korte periode heb je ook ready-to-wear gecreëerd. Denk je er nu aan om je alleen op couture te concentreren?

IVH: Couture is mijn dimensie; ik hou van de directe, intieme interactie met klanten die ontstaat in maatwerk. Bovendien is de ontwikkeling van nieuwe technologieën zo centraal in mijn werk dat samenwerken met bestaande bedrijven zoals nodig is voor ready-to-wear te ouderwets en beperkend is.

L'O: Naast technologische innovatie vereisen jouw creaties veel handwerk. Op Instagram vertel je dat er 700 uur werk nodig waren voor het model Heliosphere dat Beyoncé droeg tijdens de Renaissance-tour. Hoe groot is jouw team?

IVH: Het bestaat uit ongeveer dertig mensen met zeer diverse achtergronden, waaronder vaste medewerkers, freelancers en stagiairs.

L'O: Ik herinner me je outfit voor theaterproducent Jordan Roth op het Met Gala. Heb je ook mannelijke klanten?

IVH: Ik heb een paar mannelijke klanten, het zijn natuurlijk mannen die heel vrij zijn, heel open in hun perceptie van de betekenis van vrouwelijkheid en mannelijkheid.

L'O: Bij het presenteren van je laatste show verwees je naar een drijvende stad in Zuid-Korea.

IVH: Het thema van water, de vertaling van de immaterialiteit van water dat beweging en transformatie is, is fundamenteel voor mij. De video van Julie Gautier die de collectie vertelt, is opgenomen in water. De collectie zelf is gemaakt om in water te worden gepresenteerd. Ik woon in Amsterdam, en Nederland heeft gedurende zijn hele geschiedenis te maken gehad met waterbeheer. Ik ben geïnteresseerd in oplossingen voor steden nabij de zee, wier bestaan wordt bedreigd door de stijging van de zeespiegel.

L'O: De fotografen waarmee je graag samenwerkt?

IVH: Nick Knight, wiens zeer experimentele manier van werken in lijn is met de mijne. Ik hou van Sølve Sundsbø, ik bewonder Tim Walker, Albert Watson, Jean-Baptiste Mondino...

L'O: Na Parijs gaat de tentoonstelling...

IVH: Naar Brisbane, naar het Museum voor Hedendaagse Kunst. Het opent in juni 2024 met enkele veranderingen ten opzichte van Parijs. We willen meer lokale kunst opnemen, ik werk al samen met de curator. En het gebouw is anders, met verschillende verhoudingen, dus alles moet opnieuw worden overwogen. Daarna zal de tentoonstelling naar Singapore gaan, vervolgens naar Rotterdam, en elk museum vereist een ander project.

L'O: Je wordt steeds meer gevraagd voor samenwerkingen met andere merken. Heb je ooit gedacht aan je eigen parfum? Het lijkt een logische stap, gezien parfum het lichaam omhult met een aura vergelijkbaar met die gecreëerd door jouw bewegende kleding...

IVH: Ik heb erover nagedacht. Ik moet de juiste partner en de juiste neus vinden. Het is een hoofdstuk dat ik wil verkennen, maar er is momenteel niets concreets gepland.