Een verbod op retinol: jouw 6 brandende vragen beantwoord

Retinol, een krachtige vorm van vitamine A, is al lange tijd een sterproduct in de skincare van menig mens. Het is exfoliërend en bevordert celvernieuwing. Daarom wordt het gebruikt als anti-aging middel, maar ook in de behandeling van pigmentvlekken en acne. Toch heeft de Scientific Committee on Consumer Safety (SCCS) recentelijk vastgesteld dat vitamine A in cosmetica beperkt moet worden tot een concentratie van 0,3%. Het smeren (maar ook inname via voeding en supplementen) ging namelijk al die tijd gepaard met best een paar risico's. Het kan verschillende gezondheidsproblemen en symptomen veroorzaken, van misselijkheid en braken tot huidafwijkingen en zelfs botafwijkingen. Dat laat ons achter met best wat vragen. Want moest je tot nu een fervent smeerder zijn geweest, wat is de schade dan? Voor welke vervanger kies je nu? Of hoe kan je het toch op een correcte manier gebruiken?  Dr. Annelies Avermaete - hoofd van de grootste online dermatologiepraktijk van België (Skindr) - legt het allemaal uit.

Annelies vindt het vooral positief dat de beperking er is gekomen. Bij producten of supplementen op voorschrift met vitamine A wordt er doorgaans een doktersadvies gegeven. Bij producten die vrij verkrijgbaar zijn - zoals cosmetica - is dat advies er niet. Om tegen te gaan dat er een te hoge inname van vitamine A plaatsvindt, hebben ze beslist de percentage in cosmetica te beperken. Want anders combineer je de producten op voorschrift bijvoorbeeld onwetend met andere producten die veel vitamine A bevatten.  

1. Waarom wordt retinol verbannen tot 0,3%? Bent u het ermee eens?

Aangezien retinol en andere vitamine A zuur derivaten in toenemende mate en in steeds hogere concentraties gebruikt worden in de cosmetische industrie, worden er vragen gesteld bij de veiligheid van deze producten. Door de hogere concentraties stijgt het risico op irritatie en toxiciteit op de huid, maar ook (en vooral) is er een risico op een te hoge opname van vitamine A zuur in het lichaam. Hypervitaminose A, of een overschot aan vitamine A in het lichaam, kan verschillende gezondheidsproblemen en symptomen veroorzaken, van misselijkheid en braken tot huidafwijkingen en zelfs botafwijkingen. Ook wordt het in verband gebracht met kanker, maar dat is nog niet concreet bewezen. Dat de Europese Unie nadenkt over de veiligheid van de consument is naar mijn inziens zeer geruststellend en het kan wildgroei in de cosmetische industrie wat beperken.

2. Heeft het nog wel zin om met zo'n laag percentage te smeren?

Ja, bij lagere concentratie heb je nog steeds een goed effect op de huid, maar minder risico op roodheid, branderigheid en zelfs beschadiging van de huid met schilfering. Dus: minder is vaak beter. Cosmeticamerken proberen zich nu te onderscheiden door een steeds hoger percentage aan te bieden, maar je kan maar zoveel peelen. Als je voor een sterkere concentratie gaat, loop je het risico dat het te fel is en je huidirritatie krijgt.

3. Wat is het risico voor mensen die het tot nu toe veelvoudig en uitgebreid hebben gebruikt?

De grootste bron van vitamine A blijft komen uit voeding en voedingssupplementen. Bij middelen op voorschrift krijg je een doktersadvies mee. Alleen wordt er dan geen rekening gehouden met de producten met vitamine A die wél vrij verkrijgbaar zijn. De beperking in cosmetische producten wordt ingesteld omdat de extra opname van vitamine A (door de vrij beschikbare middelen) te beperken. Maar op zich is er geen probleem als je in het verleden hogere concentraties hebt gebruikt.

4. Hoe kunnen we het voortaan toch op een veilige manier gebruiken? Waar moeten we op letten?

De beperkingen die ingesteld worden zijn er zodat we de crèmes op een veilige manier kunnen blijven gebruiken. Waar je bij gebruik van vitamine A-zuur-houdende cosmetica altijd op moet letten, is dat je een goede zonnecrème moet aanbrengen, omdat de middelen je huid meer gevoelig maken aan zonlicht en dus ook zonneschade.

5. Hoe vaak zou je het moeten gebruiken voor het beste effect?

Als je start met vitamine A-zuur-houdende producten kan je best eerst om de dag smeren, zodat je huid wat kan wennen. Nadien kan je geleidelijk de frequentie opbouwen naar dagelijks gebruik.

6. Wat is een goede vervanger voor retinol, maar dan minder agressief?

Retinol is dus nog steeds een perfecte huidverzorging en aan lagere concentraties sowieso minder agressief. Alternatieven: producten op basis van niacinamide, hyaluronzuur, … En natuurlijk altijd een goede zonnecrème smeren. Dat is nog steeds de beste anti-aging crème en met minder risico op irritatie en schilfering. Natuurlijk in combinatie met gezond leven, rook dus zeker niet en - hoe uitdagend dat ook kan klinken - matig met alcohol.