De Belgische festivalzomer van 2022: de beste niche boutique festivals volgens de redactie

Het Belgische muziek-, architectuur en kunstfestival Horst had ook dit jaar weer zijn deel aan rariteiten: zo vormde de kunstinstallatie ‘Taking care of God’ (die nog de hele zomer te bewonderen is) van Soraya Lutangu Bonaventure en Ali-Eddine Abdelkhalek een hybride performancestuk dat de raakvlakken tussen kerkmuziek en de clubscene onderzoekt. Tegenwoordig trekt de Belgische festivalganger voor dit soort dingen zijn wenkbrauw niet meer op. Ons land kent steeds vaker relatief kleinere festivals, die zich niet meer enkel toespitsen op muziek, maar op een hele belevenis, voorzien van dress codes, (NFT) kunstinstallaties, culinaire concepten en meer. Denk aan Horst, WECANDANCE, Paradise City, Voodoo Village en Fire Is Gold, maar ook nieuwe festivals zoals DOEL en CORE, waar je niet alleen op de muziek DJ’s danst, maar ook je ogen kunt uitkijken. Gemene deler van deze boutique festivals is dat ze bewust klein worden gehouden, focussen op lokaal en verder reiken dan muziek alleen.

Dress codes

WECANDANCE, het enfant terrible in de festivalsector op het gebied van creatieve concepten en dress codes, vindt het leuk om de verwachtingen van de festivalgangers te onderbreken. "Het is een geweldig moment voor zelfexpressie. Zoals onze dress code van dit jaar: Just an Illusion. Geïnspireerd door de hypnotiserende kleuren en prints die tijdens de Parijse modeweken in september te zien waren, nodigen we dit jaar de bezoekers uit om psychedelische gekleed te gaan,” zegt Laura Praet, art director van WECANDANCE. “We bieden als pionier al sinds het begin van ons festival dress codes aan, maar dit is natuurlijk niet verplicht. Sommigen hebben een subtiel accent in hun outfit en sommigen gaan echt all out. Vooral na de afgelopen twee jaar denk ik dat iedereen zich in het algemeen weer helemaal gaat uitleven deze zomer.”

De verwarring van het publiek is precies waar ze op uit is. “We willen een trippy illusie geven, zonder dat je daar middelen voor nodig hebt. We gaan de bezoekers echt verrassen! Dit jaar speelde ook de Netflix film Fantastic Fungi een belangrijke rol in m’n keuze voor het thema: een trippy film over de magie van schimmels. Het is allemaal heel crazy, maar dat is net een goede reflectie van de wereld momenteel.”

De verschuiving van het ‘festival’

Evelien De Lint, communicatieverantwoordelijke bij WECANDANCE, vertelt over de verandering van de term ‘festival’ en het optimisme over de Belgische festivalzomer: “Onze sector is ooit begonnen als ‘het gaan kijken naar goede live concerten met een lauw pintje bier uit een plastic beker’. De verwachtingen van de bezoekers liggen nu hoger. Muziek blijft een belangrijk pijler, maar ze willen ook experiences op alle vlakken, én geen lange rijen, hun auto veilig kwijt, goed zitten, goed drinken, …. Het is ook opvallend dat er zoveel aanbod is: er is denk ik nog nooit zoveel georganiseerd als de zomer van 2022. Het feit dat verschillende festivals zich over meerdere weekends uitspreiden, toont voor mij ook de goesting voor het organiseren vanuit de sector, maar ook het geloof dat bezoekers daar nood aan hebben. Ik denk dat veel mensen keuzes moeten gaan maken.”

Waar het vroeger echter allemaal om de bands en DJ’s op het podium draaide, zijn de smartphone camera’s tegenwoordig ook op het publiek gericht. Festivalgangers gekleed in thema’s of juist aangepast aan zanger(es) of draaimeester. Geen regenlaarzen en afritsbroeken meer, maar low rise jeans met zichtbare string en gehaakte items. Praet, die naast de artistieke directie van WCD ook erg veel bezig is in de mode-industrie: “We merken een algemeen tendens op het gebied van zelfexpressie. Dit jaar hopen we naast outfits dat mensen ook meer gaan experimenten met haar, make-up en nagels.”

Inclusievere festivals

Door de nadruk niet enkel op de muzikale line-up te leggen creëren de festivals van de toekomst een unieke eigen identiteit. Door het publiek bijvoorbeeld onder te dompelen in de rauwe schoonheid van de natuurlijke omgeving. WECANDANCE doet dat op het zandstrand van Zeebrugge, met - mits geluk - de weergave van een kleurrijke zonsondergang achter de zee. Het gloednieuwe, tweedaags festival van Tomorrowland en Rock Werchter, CORE Festival, vond plaats op het schilderachtig natuurdomein in het centrum van Brussel, centraal gelegen aan de voet van het Atomium op het Heizelplateau. Les Ardentes gaat door langs de oevers van de Maas. Steeds voorzien van een geheel van kunst-, geluids- en lichtinstallaties die alle zintuigen prikkelen, aangevuld met een voortreffelijke eetervaring.

Ook is het toegankelijker volgens de vrouwen achter WECANDANCE. "Vroeger hadden festivals meer een imago van ‘voeten in de weide’ en dachten veel mensen dat het niks voor hen was. Maar het is niet meer zoals toen. Er is tegenwoordig geen drempel meer; het is toegankelijker voor iedereen geworden”, zegt Laura over nu ten opzichte van tien jaar geleden. Kim: “En het publiek is diverser. Ook dankzij het aanbod: er wordt meer ingezet op verschillende muziekstijlen waardoor er voor iedereen wel iets naar zijn of haar goesting is. En je merkt dat de festivalbezoeker mee is geëvolueerd en beter de maatschappij reflecteert.” Het niche gebeuren heeft als gevolg dat festivalgangers meer like-minded zijn met een gedeelde interesse. Ze voelen zich meer verbonden met die plek en dat maakt de kans groter dat er telkens wordt teruggekeerd naar het festival. De positie wordt sterker en het heeft een goede kans om succesvol te blijven.